Ngành Dệt Nhuộm là một trong những ngành công nghiệp truyền thống của Việt Nam, đã có lịch sử phát triển từ rất lâu đời. Với quy trình sản xuất phức tạp, sử dụng nhiều loại công nghệ khác nhau và nguồn nguyên liệu đa dạng, đây là một Ngành sản xuất rất đa dạng với nhiều loại vải và sản phẩm khác nhau, có thể được sản xuất từ sợi bông, sợi tổng hợp, lông thú, tơ tằm…. Các sản phẩm này đều có những đặc tính riêng như màu sắc, mẫu mã, chất liệu và tính chất sử dụng khác nhau.
Công nghệ sản xuất trong ngành Dệt Nhuộm
Điều đó cũng được phát triển rất nhiều, từ quá trình chế biến nguyên liệu, dệt vải, nhuộm màu cho đến gia công sản phẩm cuối cùng. Hiện nay, ngành Dệt Nhuộm tại Việt Nam đang trải qua một quá trình phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là trong những năm gần đây.


Với mạng lưới doanh nghiệp rộng lớn, từ sản xuất sợi, dệt, nhuộm hoàn tất đến may mặc, ngành dệt may Việt Nam hiện đã xuất khẩu sản phẩm sang hơn 180 quốc gia và vùng lãnh thổ. Kim ngạch xuất khẩu năm 2023 đạt hơn 44 tỷ USD, đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia xuất khẩu dệt may hàng đầu thế giới. Để phát triển ổn định và bền vững, ngành dệt may cần áp dụng nhiều giải pháp đồng bộ
Các giai đoạn sản xuất trong Ngành
Các giai đoạn bao gồm nhiều công đoạn khác nhau, từ việc phát triển nguồn nguyên liệu đến việc sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Tùy vào từng công đoạn sản xuất, nhiều dạng ô nhiễm có thể phát sinh như bụi, tiếng ồn, nhiệt dư, chất thải rắn, khí thải và nước thải. Nước thải trong ngành Dệt Nhuộm Việt Nam có đặc trưng pH, nhiệt độ, COD cao và độ màu tương đối cao, gây nhiều khó khăn cho môi trường. Lượng nước sử dụng trong quá trình nhuộm và hoàn tất vải có biên độ dao động lớn từ 16 đến 900 m3/tấn sản phẩm. Tuy nhiên, với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế, đã xuất hiện nhiều nhà máy và xí nghiệp sử dụng công nghệ hiện đại, giảm thiểu ô nhiễm môi trường.



Thực Trạng - Thách Thức Ngành Dệt Nhuộm
- Quy mô sản xuất hạn chế: Hiện nay, ngành dệt nhuộm Việt Nam chủ yếu tập trung vào các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Các nhà máy lớn với công nghệ hiện đại chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ, dẫn đến sản lượng chưa đáp ứng đủ nhu cầu nguyên phụ liệu cho ngành may mặc.
- Phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu: Hơn 60% vải và nguyên liệu dệt nhuộm phải nhập khẩu từ Trung Quốc, Hàn Quốc, và Đài Loan. Điều này làm giảm khả năng tự chủ của ngành và tăng chi phí sản xuất.
- Ô nhiễm môi trường: Dệt nhuộm là một trong những ngành công nghiệp tiêu thụ nước và hóa chất lớn nhất. Nhiều doanh nghiệp nhỏ chưa đầu tư đủ vào hệ thống xử lý nước thải, gây áp lực lớn lên môi trường và ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững.
- Yêu cầu về sản xuất xanh: Các thị trường quốc tế lớn như EU, Mỹ đòi hỏi các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về môi trường, lao động và chất lượng sản phẩm. Đây là thách thức lớn khi phần lớn doanh nghiệp dệt nhuộm Việt Nam chưa đạt được các tiêu chuẩn này.
- Chi phí đầu tư cao: Để chuyển đổi sang sản xuất xanh, các doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ tiên tiến, hệ thống xử lý nước thải và tối ưu hóa quy trình sản xuất. Đây là một gánh nặng tài chính lớn đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa.
- Cạnh tranh quốc tế: Việt Nam phải cạnh tranh với các quốc gia lớn trong khu vực như Trung Quốc, Ấn Độ, Bangladesh – những nước có chuỗi cung ứng dệt nhuộm khép kín và chi phí thấp hơn.
Cơ Hội và Định Hướng Phát Triển
- Hiệp định thương mại tự do (FTA): Các FTA như EVFTA, CPTPP tạo điều kiện cho ngành dệt nhuộm Việt Nam mở rộng thị trường, tận dụng ưu đãi thuế và tiếp cận các khách hàng quốc tế với yêu cầu cao.
- Xu hướng sản xuất bền vững: Việc chuyển đổi sang sản xuất xanh không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội để nâng cao giá trị thương hiệu và mở rộng thị trường.
- Đầu tư công nghệ: Các doanh nghiệp đang dần áp dụng công nghệ hiện đại như nhuộm không nước, xử lý nước thải tuần hoàn, và nhuộm bằng năng lượng mặt trời để giảm thiểu tác động đến môi trường.
- Phát triển chuỗi cung ứng nội địa: Tăng cường năng lực sản xuất sợi và vải trong nước để giảm phụ thuộc vào nhập khẩu.
- Xây dựng các khu công nghiệp tập trung: Quy hoạch các khu công nghiệp dệt nhuộm tập trung với hệ thống xử lý nước thải đồng bộ nhằm giảm chi phí đầu tư cho từng doanh nghiệp.
- Hỗ trợ từ chính phủ: Chính phủ cần có chính sách ưu đãi tài chính, giảm thuế và hỗ trợ vốn vay để doanh nghiệp chuyển đổi sang sản xuất bền vững.
Ngành dệt nhuộm Việt Nam có tiềm năng lớn để phát triển, đặc biệt khi Việt Nam đã trở thành một trung tâm sản xuất và xuất khẩu dệt may hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, để tận dụng cơ hội và vượt qua thách thức, ngành cần đổi mới mạnh mẽ trong sản xuất, đầu tư vào công nghệ xanh, và xây dựng chuỗi cung ứng nội địa bền vững. Điều này không chỉ nâng cao năng lực cạnh tranh mà còn đảm bảo sự phát triển lâu dài và bền vững của ngành dệt nhuộm Việt Nam.
4 bình luận